Báo chí cần đa dạng hóa nguồn thu bằng các dịch vụ mới

Ngày 14/6, Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) tổ chức Hội thảo quốc tế “Kinh tế báo chí truyền thông Việt Nam trong bối cảnh phát triển kinh tế số”. Tại Hội thảo, ông Lê Quốc Minh đã chia sẻ một tham luận thú vị, bổ ích về kinh tế báo chí trong bối cảnh mới.

Nhà báo Lê Quốc Minh phác họa bức tranh kinh tế báo chí truyền thông hiện nay trên thế giới. Theo đó, báo chí toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức, như việc các ấn phẩm in giảm sát cả về số lượng lẫn doanh thu. Trong khi đó, các ấn phẩm số gia tăng, nhưng không đáng kể. Đáng chú ý và quan trọng là phần tăng của ấn phẩm số không thể bù đắp cho phần mất đi của báo in.

Về quảng cáo, dù thị trường quảng cáo toàn cầu trong những năm gần đây tăng, nhưng với báo chí thì lại giảm đi. Cụ thể, trong giai đoạn 2019 – 2024, doanh thu ấn phẩm số giảm từ 35,1 tỷ USD xuống còn hơn 21 tỷ USD. Trong khi đó, doanh thu ấn phẩm số tăng không đáng kể, từ 10,6 tỷ USD lên 11,9 tỷ USD.

Ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam chia sẻ tại Hội thảo.

Trước thực tế này, các cơ quan báo chí trên thế giới đã quan tâm tới việc đa dạng hóa nguồn thu, trong đó tập trung vào các giải pháp như tổ chức sự kiện, thu hút tài trợ, hợp tác với mạng xã hội cũng như các nền tảng công nghệ – trí tuệ nhân tạo…

“Giai đoạn trước mắt, nguồn thu từ quảng cáo vẫn chiếm vị trí quan trọng của các cơ quan báo chí. Quảng cáo đã giảm đi nhiều, có cơ quan chỉ chiếm 40-50% doanh thu, nhưng dẫu sao đây vẫn là nguồn thu rất quan trọng. Hiện Google và Facebook chiếm khoảng 70% thị phần quảng cáo. Do vậy, thời gian tới đa số các cơ quan báo chí tìm kiếm doanh thu từ độc giả. Tìm doanh thu từ độc giả ngày càng quan trọng hơn và đó là nguồn thu an toàn hơn”, ông Minh chia sẻ.

Ông Minh cũng cung cấp một số xu hướng các cơ quan báo chí lớn trên thế giới thực hiện đa dạng hóa nguồn thu, bao gồm: quảng cáo truyền thống; thực hiện tường thu phí; làm truyền thông; tổ chức sự kiện; thương mại điện tử; cấp phép thương hiệu; cung cấp các dịch vụ công nghệ thông tin; tổ chức nghiên cứu…

Riêng về thu phí độc giả, từ năm 2012, khi nói đến thu phí từ độc giả rất nhiều người “dè bỉu”. Trước khi đạt kết quả như ngày hôm nay, báo chí thế giới cũng đã thử nghiệm rất nhiều, đã mắc sai lầm rất nhiều.

“The New York Times đẩy lên rồi hạ xuống, rồi lại đẩy lên. Còn Washington Post đã quyết định cạnh tranh bằng cách không thu phí rồi lại thu phí. Và hầu như các cơ quan báo chí lớn trên thế giới hiện nay đều thu phí”, ông Minh nói và cho rằng, nếu các cơ quan báo chí còn tình trạng chờ xem đơn vị khác thử nghiệm có sai không mình mới làm thì dễ mắc lại những sai lầm cũ.

Về việc làm truyền thông, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định đây là một trong những xu hướng mà nhiều cơ quan báo chí trên thế giới đang làm. Bởi chính các nhà báo là người thành thạo nhất về kỹ năng kể chuyện. Do vậy, việc sản xuất nội dung quảng cáo cho thương hiệu là cách để các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu nhờ vào chuyên môn sâu về kể chuyện của mình.

“T Brand của The New York Times sản xuất chương trình và nội dung quan trọng cho các khách hàng chính như Cartier, Google, American Express… Studio Create của CNN chuyên kể các câu chuyện về con người, xuất phát từ di sản sản xuất nội dung nổi bật của CNN đem đến giải pháp đa nền tảng, đáp ứng mục tiêu của thương hiệu”, nhà báo Lê Quốc Minh nêu thí dụ.

Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí cũng thúc đẩy việc tổ chức sự kiện, việc này nhiều cơ quan báo chí ở Việt Nam đang làm. Nếu có đối tác tốt và bộ phận vận hành ổn, mảng tổ chức sự kiện có thể đem lại trên 20% doanh thu cho cơ quan báo chí. Có rất nhiều hình thức tổ chức sự kiện như chuyên ngành, liveshow, hội chợ, lễ trao giải và gala…

Ông Lê Quốc Minh chia sẻ, Báo Đầu tư hay VnEconomy là cơ quan báo chí ở Việt Nam có nhiều kinh nghiệm trong tổ chức sự kiện. Báo Nhân Dân cũng đã tổ chức nhiều sự kiện “rất thành công”, tạo nguồn thu làm công tác từ thiện, trong đó, có sự kiện thu hút tới 70.000 người tham dự.

Ngoài ra, một số cơ quan báo chí đang cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin.

“Lâu nay, chúng ta chỉ nghĩ rằng, báo chí đi mua công nghệ ở nơi khác. Tuy nhiên, cơ quan báo chí lớn như Washington Post đã phát triển các sản phẩm công nghệ riêng, hỗ trợ trên 400 website”, ông Lê Minh nói và cho biết, việc này tạo nguồn thu đáng kể cho tờ báo. Ngoài các hình thức trên, hiện nhiều cơ quan báo chí còn có các dịch vụ như cấp phép thương hiệu, thương mại điện tử, tổ chức nghiên cứu… để tạo doanh thu.