Hà Nội đề xuất kế hoạch phát triển hệ thống đường sắt đô thị đồng bộ, hiện đại

Ngày 1/7, tại Kỳ họp thứ 17 HĐND TP. Hà Nội khóa XVI, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội Nguyễn Phi Thường đã trình bày Tờ trình của UBND TP. Hà Nội về Đề án tổng thể đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Thủ đô.

Kỳ họp thứ 17 HĐND TP. Hà Nội sẽ xem xét 17 báo cáo và thông qua 22 Nghị quyết

Theo đó, Đề án được lập trên quan điểm thống nhất nhận thức về vai trò của đường sắt đô thị, là trục “xương sống” của hệ thống hạ tầng giao thông vận tải của TP. Hà Nội. Phát triển hệ thống đường sắt đô thị là tất yếu khách quan, là một động lực quan trọng cho chiến lược phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững của TP. Hà Nội trong thời gian tới. Phát triển đường sắt đô thị gắn kết với phát triển đô thị, bảo vệ môi trường, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa tạo động lực phát triển liên kết vùng Thủ đô.

Mục tiêu đặt ra là phát triển hệ thống đường sắt đô thị đồng bộ, hiện đại, đáp ứng nhu cầu vận tải giao thông công cộng của TP. Hà Nội, góp phần tái cơ cấu các phương thức vận tải của Thủ đô theo hướng bền vững, hài hòa, hợp lý; phấn đấu tỷ lệ vận tải hành khách công cộng năm 2035 đạt 50-55%, sau năm 2035 đạt 65-70%.

Giám đốc Sở Giao thông Vận tải cho biết, để hoàn thành mục tiêu đó, Hà Nội đề xuất “1 kế hoạch, 3 phân kỳ đầu tư”. Lộ trình cụ thể như sau: phân kỳ 2024-2030 hoàn thành thi công xây dựng 96,8 km (gồm các tuyến số 2, số 3, số 5), khoảng 24% tổng chiều dài các tuyến đường sắt đô thị theo Quy hoạch Giao thông vận tải Thủ đô Hà Nội đã được phê duyệt tại Quyết định 519/QĐ-TTg).

Thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư 301 km (gồm các tuyến số 1, 2A kéo dài đến Xuân Mai, 4,6,7,8; tuyến kết nối các đô thị vệ tinh).

Sơ bộ nhu cầu vốn khoảng 14,602 tỷ USD. Phân kỳ 2031-2035 hoàn thành đầu tư xây dựng 301 km. Sơ bộ nhu cầu vốn khoảng 22,572 tỷ USD.

Phân kỳ 2036-2045 hoàn thành đầu tư 200,7 km đường sắt đô thị các tuyến/đoạn tuyến điều chỉnh, bổ sung theo Quy hoạch Thủ đô và Quy hoạch chung Thủ đô điều chỉnh được phê duyệt. Nhu cầu vốn khoảng 18,252 tỷ USD.

Dựa trên thực hiện rà soát các nguồn vốn đầu tư công bao gồm vốn ngân sách, vốn vay trái phiếu, vốn vay ODA và các nguồn vốn huy động khác theo quy định hiện hành, Hà Nội dự kiến đến năm 2035 TP. Hà Nội cân đối được khoảng 28,560 tỷ USD.

Đến năm 2045 có thể cân đối được khoảng 29,210 tỷ USD, đủ đáp ứng nhu cầu giai đoạn này. Như vậy, giai đoạn từ nay đến năm 2035, Hà Nội cần Trung ương hỗ trợ khoảng 8,614 tỷ USD.

Cùng với việc bố trí vốn, UBND TP. Hà Nội cũng đề xuất được áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội mang tính đột phá.

Tờ trình đặt mục tiêu phấn đấu tỷ lệ vận tải hành khách công cộng năm 2035 đạt 50-55%, sau năm 2035 đạt 65-70%.

Tờ trình của UBND TP. Hà Nội cũng đề xuất 23 nhóm cơ chế, chính sách cần thiết để thực hiện, trong đó, về quy hoạch, UBND TP. Hà Nội đề xuất được điều chỉnh chức năng sử dụng cho các khu đất trong khu vực TOD để khai thác quỹ đất và khai thác giá trị tăng thêm từ đất trong các khu vực TOD, phát triển các tuyến đường sắt đô thị, phát triển đô thị trong khu vực TOD.

Trong khu vực TOD, TP. Hà Nội được quyết định các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, các yêu cầu về không gian…

Trên cơ sở Quy hoạch Thủ đô, Quy hoạch chung Thủ đô, cho phép UBND TP. Hà Nội lập phương án tuyến, vị trí công trình tuyến đường sắt đô thị; quy hoạch khu vực TOD tỷ lệ 1/2000 để quản lý, dự trữ đất cho phát triển đường sắt đô thị và đô thị trong khu vực TOD. Nội dung, trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt phương án tuyến, vị trí công trình đường sắt đô thị và khu vực TOD do UBND TP. Hà Nội quyết định.

Về thu hồi đất, đền bù, hỗ trợ, tái định cư, Tờ trình đề nghị cho phép UBND TP. Hà Nội quyết định nội dung, trình tự, thủ tục thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập. Trong đó, nội dung báo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án cần được quy định phù hợp với tính chất, đặc điểm của dự án. Trình tự thực hiện được phép rút gọn để rút ngắn thời gian thẩm định, phê duyệt dự án.

Đồng thời, cho phép UBND TP. Hà Nội tổ chức thực hiện giải phóng mặt bằng theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 căn cứ thiết kế sơ bộ các tuyến đường sắt đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, chủ đầu tư tổ chức lập, thẩm định và phê duyệt Hồ sơ thiết kế cắm cọc thu hồi đất khu vực đề-pô, tuyến và thân ga đường sắt đô thị.

Giai đoạn 2 căn cứ thiết kế cơ sở hoặc thiết kế FEED đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, Chủ đầu tư tổ chức lập, thẩm định phê duyệt hồ sơ thiết kế cắm cọc thu hồi đất cho phần diện tích đất cần thực thu hồi đất còn lại.

Cho phép UBND TP. Hà Nội quyết định chính sách đặc thù về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tạm cư đối với người dân bị ảnh trong trong các dự án đường sắt đô thị của Thủ đô.