Cấm tuyệt đối tài xế có nồng độ cồn “có khi lại đúng”

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Bình Dương) tham gia thảo luận.

Kỳ họp Quốc hội thứ 6, trong phiên thảo luận tổ, tôi đã đề nghị không nên quy định cứng nồng độ cồn bằng 0 khi lái xe. Nhưng mới đây, khi tham dự một đám cưới ở quê nhà, tôi thấy việc cấm tuyệt đối “có khi lại đúng”.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Bình Dương) nói như trên khi tham gia thảo luận về Dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông, chiều 22/5.

Cấm tuyệt đối hay không đều có vẻ định tính, chưa đủ cơ sở khoa học

Theo đại biểu Huân, quản lý tốt một xã hội văn minh luôn khó khăn và phức tạp hơn rất nhiều so với việc kiểm soát một xã hội lạc hậu. Vì vậy, các lực lượng tham gia quản lý xã hội, trong đó có lực lượng công an nhân dân nói chung và lực lượng cảnh sát giao thông nói riêng ngày càng vất vả, đòi hỏi phải năng động hơn; các quy định của pháp luật cũng đòi hỏi phải chặt chẽ, phù hợp hơn.

Việc quy định nồng độ cồn khi lái xe trong dự thảo luật lần này là một bằng chứng cho những khó khăn, phức tạp như vậy, vị đại biểu Bình Dương nhấn mạnh.

“Kỳ họp 6, trong phiên thảo luận tổ, tôi đã đề nghị không nên quy định cứng nồng độ cồn bằng 0 khi lái xe, vì cho rằng, ta nên quy định cùng xu hướng với đa số các nước trên thế giới. Đặc biệt, lực lượng cảnh sát giao thông theo dõi mức vượt 0 không hay mức vượt ngưỡng 0,25mg/lít khí thở tương đương với vừa uống một chai bia 330ml cũng không khác gì nhau. Thậm chí có thể áp dụng trắc nghiệm bằng công nghệ số để xác định độ tỉnh táo của người tham gia giao thông có nồng độ cồn trước khi xử phạt.

Nhưng mới đây, khi tham dự một đám cưới ở quê nhà, tôi thấy việc cấm tuyệt đối có khi lại đúng. Một bộ phận người dân vẫn nể nang nhau hơn là coi trọng pháp luật”, ông Huân phát biểu.

Vị đại biểu Bình Dương phản ánh, trong đợt tiếp xúc cử tri trước Kỳ họp thứ 7, có cử tri nêu ý kiến đề nghị tiếp tục giữ mức quy định nồng độ cồn bằng 0 như hiện nay để bảo đảm an toàn giao thông. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng quy định như vậy là quá chặt.

Tương tự, có lẽ trong số các đại biểu Quốc hội ngồi đây vẫn còn 2 loại ý kiến khác nhau về vấn đề này.

“Tuy vậy, thành thực mà nói, cả 2 loại ý kiến trên đều có vẻ định tính, chưa đủ cơ sở khoa học để khẳng định quan điểm nào là đúng. Vì thế, tôi không cố bảo vệ quan điểm nồng độ cồn bằng 0 hay có ngưỡng, vì có thể đúng ở đối tượng này, mà chưa chắc đúng ở đối tượng kia. Hoặc có thể bây giờ đúng, nhưng 10 năm sau chưa chắc đã đúng”.

Bày tỏ như trên, ông Huân đề nghị ban soạn thảo bổ sung thêm những cơ sở thuyết phục để Quốc hội quyết định sao cho luật thông qua thấu tình, đạt lý, đáp ứng nguyện vọng của đa số nhân dân. Như thế luật sẽ có tuổi thọ cao.

Cơ sở ở đây, theo ông Huân là các số liệu thống kê xã hội học, như có bao nhiêu % các vụ tai nạn giao thông do rượu, bia gây ra. Và trong số vụ tai nạn đó bao nhiêu % do vượt ngưỡng, chủ yếu ở lứa tuổi nào? Đặc điểm chung của nhóm đối tượng vi phạm.

Nếu số vụ tai nạn đa số do vượt ngưỡng rượu bia gây ra, các vụ tai nạn do rượu bia chỉ tập trung ở một nhóm đối tượng nào đó thì có thể phân tầng và áp dụng các biện pháp giáo dục nâng cao nhận thức, truyền thông chứ không lấy cái riêng đơn lẻ áp dụng cho cái chung. Nghĩa là khi đó không nên quy định nồng độ cồn bằng 0.

Ngược lại, nếu số liệu cho thấy tai nạn do rượu bia gây ra chiếm tỷ lệ lớn, phân bố ở mọi đối tượng độ tuổi, thành phần, độ tuổi, không kể vượt ngưỡng hay dưới ngưỡng thì phải đưa quy định nồng độ cồn bằng 0 vào luật….

Say xỉn mới không làm chủ được, còn có hơi chút xíu thì làm gì mà không làm chủ được

Cũng bày tỏ quan điểm về nồng độ cồn, đại biểu Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) cho biết chỉ 23 quốc gia cấm tuyệt đối, còn các nước xung quanh vẫn cho phép lái xe trong ngưỡng nồng độ cồn cho phép.

“90% tai nạn giao thông xảy ra do ý thức, nhận thức của người tham gia giao thông chứ không phải do uống rượu, bia. Say xỉn lái xe mới không làm chủ được, còn có hơi chút xíu thì làm gì mà không làm chủ được. Đa phần người dân ở nông thôn đều chạy bằng xe máy, họ làm gì có tiền đi xe dịch vụ. Nên cho phép có ngưỡng nào đó với lái xe máy theo quy định của luật năm 2008 là phù hợp, còn cấm tuyệt đối thì quá cứng nhắc”, ông Phạm Văn Hoà nói.

Đại biểu Trần Công Phàn (Bình Dương) cho rằng, quy định cấm tuyệt đối hay có ngưỡng nào đó “cũng có mặt đúng, có cái chuẩn của nó”.

“Theo tôi biết, trên thế giới chỉ hơn 20 nước cấm tuyệt đối. Khi cấm tuyệt đối dường như chúng ta chưa đánh giá tác động ảnh hưởng tới vấn đề truyền thống, phong tục tập quán. Thậm chí, nhiều khi muốn uống một chút rượu, bia để đảm bảo tập tục rất hay, nhưng một chút lại không được”, ông Phàn đưa ra ý kiến.

Do đó, đại biểu này đề nghị ban soạn thảo hết sức cân nhắc, chọn phương án nào đó cho phù hợp. Và nếu cần thiết thì thiết kế 2 phương án xin ý kiến Đại biểu Quốc hội.

“Phương án nào đa số thì làm theo. Còn phân tích thì mỗi cái đều có lý lẽ của nó”, ông Trần Công Phàn đề nghị.

Tham gia ý kiến, đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Giang) cho rằng, cần quy định chặt chẽ để tránh xử lý oan sai đối với người không uống bia, rượu tham gia giao thông.

Ông Tuấn nói Khoản 2, Điều 10, quy định nghiêm cấm hành vi “Điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn”. Đây cũng là quy định còn có những ý kiến khác nhau.

Vị đại biểu Bắc Giang cơ bản nhất trí với quy định trên, nhằm mục đích phòng ngừa, làm giảm tai nạn giao thông, giảm những rủi ro, thiệt hại tiềm tàng do việc sử dụng rượu, bia gây ra đối với tính mạng, sức khỏe, tài sản của chính người điều khiển, người tham gia giao thông, làm ảnh hưởng đến cuộc sống của các gia đình và toàn xã hội.

Tuy nhiên, quy định cấm nêu trên đã thực sự đầy đủ, chặt chẽ hay chưa? Liệu có dẫn đến việc có trường hợp bị xử lý oan sai hay không, nhất là đối với người điều khiển phương tiện tham giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nội sinh, ông Tuấn nêu vấn đề.

Đại biểu nêu, trong báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã khẳng định: “Về nồng độ cồn nội sinh đến thời điểm hiện nay chưa có căn cứ rõ ràng và thực tiễn phát hiện là rất hiếm, có thể trao đổi với lực lượng chức năng để kiểm tra lại qua xét nghiệm máu nhằm không làm sai lệch kết quả xử lý”.

Như vậy, vấn đề đặt ra: Việc xác định nồng độ cồn nội sinh là “chưa có căn cứ rõ ràng”, chứ không phải là không có căn cứ; “thực tiễn phát hiện là rất hiếm” chứ không phải là không có; và “có thể trao đổi với lực lượng chức năng để kiểm tra lại qua xét nghiệm máu”, nhưng kết quả xét nghiệm máu có thực sự chính xác hay không? Trường hợp nào thì cần kiểm tra lại qua xét nghiệm máu? Đây là những vấn đề cần được quy định chặt chẽ trong Luật, để tránh việc xử lý oan sai đối với người không uống bia, rượu và đồ uống có cồn khác khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông.

Đại biểu Trần Văn Tuấn đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, chỉnh sửa, bổ sung Khoản 2, Điều 10 của dự thảo Luật về hành vi bị nghiêm cấm như sau: “Điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn; trừ trường hợp trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn do bị bệnh dẫn đến tăng chuyển hoá nồng độ cồn nội sinh”.

Đồng thời, cần bổ sung quy định trong Luật về việc giao Chính phủ quy định chi tiết trường hợp cần xác định và cách thức xác định nồng độ cồn nội sinh đối với người bị bệnh khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông; nhằm tránh việc xử lý oan sai đối với các trường hợp này.